Додека соседните држави излагаат со мерки против инфлацијата, нашата Влада само анализира без да мрдне со прст. Во последното јавно обраќање на претседателот на Србија, Александар Вучиќ, дознаваме дека од следната среда во „сите малопродажни синџири“ ќе бидат намалени цените на 20 производи, главно основни прехранбени производи.
Оваа акција, која ја спроведе Министерството за трговија на Србија, односно министерот Томислав Момировиќ, во преговори со производителите и трговците, доаѓа неколку недели по прашањето за трговските маржи што го постави гувернерката на НБС, Јоргованка Табаковиќ. Таа ги обвини трговските маржи дека сносат дел од одговорноста за цените, особено храната, кои паѓаат побавно отколку што може.
„Преку заеднички напори со производителите и трговците на мало, се обидовме да направиме одредени работи. Им благодарам на производителите и трговците и на министерот Момировиќ за вложениот труд“, рече Вучиќ, коментирајќи дека во пазарна економија, трговците не можат да бидат принудени да ги намалат цените.
Од следната среда во сите трговски синџири ќе бидат истакнати производите означени со „Подобра цена“, а Вучиќ истакна дека цената на 20 производи ќе се намали.
„Редовната цена на пилешкото е 399, но ќе биде 259 динари, јогуртот е 164 динари, а ќе биде 134. Цената на сокот од јаболко наместо 120 ќе биде 80 динари, компирот е 99, а вие ќе можете да го најде за 60 динари. Ќе имате домашни зачини кои чинат 70 динари за 50 динари, шампон за бебиња од 107 динари за 69,9 динари, а кафето за 130,99 динари ќе биде 89,99 динари“, наведе Вучиќ, избирајќи од кошницата главно производи со брендови произведени од фабрики за трговци и по правило, тие се поевтини од брендирани производи од познати производители.
Вучиќ ги прикажуваше производите од брендот „добро“, трговскиот синџир Дис, потоа „То“ на малопродажниот синџир Персу, јогурт брендот Др Милк…
Сепак, ефектите од овие намалувања врз инфлацијата се во најмала рака сомнителни. Во супермаркет, според правилникот за класификација на трговските формати, има најмалку 2.000 артикли и обично многу повеќе од тоа. Ги има најмалку 20.000 во хипермаркетите.
Дополнително, познато е дека трговците се грижат за просечната маржа, па додека маржите на некои производи се намалуваат, оваа „загуба“ лесно може да влијае на маржите на некои други производи.
Исто така, се поставува прашањето за цените на производителите, особено оние доминантните кои можат да ги диктираат цените на пазарот.
Економистот Саша Ѓоговиќ истакна дека секое намалување може да доведе до ублажување на ценовниот притисок, но намалувањата во оваа мера не можат да ја излечат инфлацијата, која достигна 12,5 отсто во јули, додека само храната беше за 21 отсто поскапа од истиот месец минатата година.
„Ова има повеќе маркетиншки ефект и тешко дека ќе ги излечи причините за инфлацијата. Луѓето ќе изгледаат приемчиво кога претседателот ќе ги повлече производите од кошницата и ќе каже дека ќе бидат многу поевтини. Но, прашање е за кои брендови зборуваме, дали сите ќе ги намалат цените и што, што ќе биде со другите производи…“, забележува Ѓоговиќ.
Ѓоговиќ посочува дека во исто време претседателот најавил еднократна исплата на 20.000 динари на пензионерите, што ќе делува во насока на поттикнување на инфлацијата.
„Еднаш таа помош ќе има цел, ќе им помогне на луѓето. Но, треба систематски да работиме на намалување на инфлацијата. Во ЕУ инфлацијата е пет проценти, во Србија е највисока во Европа, без Турција и Унгарија. Очигледно е дека проблемот е структурен, а не увозен“, смета тој.
Првиот структурен проблем е во земјоделството, особено сточарството, каде според него, имаме намалено производство и понуда, што доведе до повисоки цени на месото и млекото, па дури и до интервентен увоз. Третиот фактор, оценува тој, се маргините на кои укажа гувернерот.
