Екс дипломат во холандското министерство за надворешни работи, експерт за ЕУ и познавач на Задниот Балкан Раинер Јарсма објави објективен детален преглед на делови од трите документи содржани во Францускиот предлог кои според него се проблематични за Македонија од повеќе аспекти.
Според Јарсма постојат цврсти основи за отфрлање на овие документи, вклучувајќи го и горенаведеното а протестите се неизбежни и оправдани.
Меѓу другото во анализата на холандскиот експерт се вели дека Македонија нема да почне преговори долго време пред да бидат исполнети Бугарките барања за влез на Бугарите во уставот што ќе трае долго време.
Брз поглед на 🇪🇺 Нацрт-заклучоците на Советот ([1]) и 🇪🇺 Заедничките позиции за МКГ со #Македонија 🇲🇰 и Преговарачката рамка ([2][3]), со неколку забелешки засновани на 3 јавни документи. Сè уште не сум ја видел финалната верзија со сите промени. Спојлер: проблематично.
Ова го пишува холандскиот експерт за ЕУ и Балканот Раниер Виерсма за францускиот предлог кој владата во Скопје го смета за добар.
Во продолжение сите негови забелешки според кои Македонија влегува во замка со несогледиви последици:
Отворањето на пристапните преговори е поделено во повеќе фази. За да се заврши „оваа (?)“ фаза наведена во чл. 6 од Заклучоците [1], 🇲🇰 прво ќе треба да ги комплетира „гореспоменатите уставни измени“, односно експлицитно вклучување на 🇧🇬 малцинството.
Горенаведеното може да се чита на повеќе начини, но како што јас го прочитав, 🇲🇰 само ќе го „заврши отворањето на пристапните преговори“ (наместо „отворени пристапни преговори“ – кажувам) откако ќе се завршат уставните амандмани. 🇧🇬 ефикасно сè уште ги блокира пристапните преговори.
Во однос на добрососедските односи, Изјавата за отворање на ЕУ [2] е прилично мека. „Договорот за протоколот“ е „важен чекор“ за односите, „кои [општо] остануваат суштински елементи на процесот на проширување“. Ништо спроведливо овде.
Нацрт-позицијата на ЕУ за „Завршување на отворањето на преговорите за пристапување на 🇲🇰“ [3] е исто така лукаво формулирана. Забележете го „чие отворање го завршуваме денес“, вклучувајќи го (преостанатото?) подвлекување. Не пишува „дека отвораме денес“. Клучна разлика.
Конечно, „годишните прегледи и мерките за ефективна имплементација според член 12 [од 🇧🇬🇲🇰 договорот]“ се една од главните точки според кои ќе се мери напредокот на 🇲🇰.
Ова се засилува во членот 47, каде што Комисијата треба да посвети „посебно внимание“ на обврските на 🇲🇰 според став 5, кој ја вклучува горната фраза. Во суштина, Комисијата (меѓу другото) ќе го следи спроведувањето на договорот 🇲🇰🇧🇬 за таа цел.
Колку е проблематично? Па, овие текстови цврсто ја утврдуваат важноста за спроведување на договорот 🇲🇰🇧🇬 на ниво 🇪🇺, вклучително по пат на мониторинг на ЕК. А преговорите очигледно (навистина) нема да бидат отворени додека 🇲🇰 не го промени својот устав, што нема да се случи наскоро.
Чашата полупразна: текстовите на ЕУ експлицитно го спомнуваат чл. 12 од договорот 🇧🇬🇲🇰 и како таков делегира 🇪🇺 да ја следи работата на заедничкиот комитет за историја, овозможувајќи вечен застој.
Чашата половина полна: тоа е „само“ следење; нивото на важност е до 🇪🇺.
🇪🇺: Сакаме да ги отвориме пристапните преговори со 🇲🇰!
🇧🇬: Ние не!
🇪🇺🇫🇷: Ајде да го поделиме формалното отворање на пристапните преговори на уште повеќе фази, за да можеме да ги отвориме, А не да ги отвораме во исто време!
🇧🇬: Добро ми звучи!
🇲🇰: […]
За да појаснам: преговарачката рамка треба да се усвои на 2. Меѓувладина конференција (МКГ) пред да може да се отворат поглавјата и да започнат формалните преговори, и де факто и де јуре. Рамката нема да биде усвоена пред 🇲🇰 да го промени својот устав, бидејќи 2-та МГК нема да се одржи пред тоа.
Па што е тогаш поентата на 1-та МГК? Па, тоа им овозможува на 🇲🇰, 🇧🇬 и 🇪🇺 да кажат дека „започнаа (фазен) процес на отворање на пристапните преговори“. И, можеби исто толку важно за 🇪🇺, овозможува 🇦🇱 да се движи напред без целосно да се одвои од 🇲🇰.
Од гледна точка на 🇪🇺, текстовите одговараат на шема каде што веќе долгиот процес на проширување е поделен на помали подсекции. Од едноставното „отворање на пристапните преговори“ до „отпочнување/завршување на отворањето на пристапните преговори“ итн.
Она што исто така одговара на шаблонот 🇪🇺 е тоа што условеноста (во овој случај 🇧🇬 барањето 🇲🇰 да ја промени својата конституција) станува сè ,,понапред“, т.е. барањата се воведуваат што е можно порано во процесот. Тоа е во ред, но 🇧🇬 навистина ги тестира границите овде.
Не гледам причина зошто има смисла да се анализира ова прашање во рамката. Барањето сега е чисто политичко.
Постојат цврсти основи за отфрлање на овие документи, вклучувајќи го и горенаведеното. Протестите се неизбежни и оправдани. Ако 🇲🇰 ги прифати, тоа не е затоа што тоа е добар компромис, туку затоа што можеше да биде уште полошо.
Quick glance at the 🇪🇺 Draft Council Conclusions ([1]) and the 🇪🇺 Common Positions on the ICG with North #Macedonia 🇲🇰 and the Negotiating Framework ([2][3]), with a few observations based on the 3 public documents. Haven't seen a track changes version yet. Spoiler: problematic🧵
— Rainier Jaarsma (@RJaarsma) July 1, 2022
