Бугарската амбасадорка во Израел осудена за игнорирање на холокаустот на македонските Евреи

Амбасадорката на Бугарија во Израел не присуствувал на конференцијата за историјата на бугарскиот холокауст минатата недела, меѓу другите теми и за прогонот на македонските Евреи, во потег за кој организаторите велат дека ги прикажува обидите на нејзината влада да ја избрише таа историја.

Портпаролот на амбасадата изјавил за Еврејската телеграфска агенција дека амбасадорката Румијана Бачварова добила „покана во последен момент да ја поздрави конференцијата“ и „одлучила дека е добро разговорите и дискусиите да останат на експертско историско ниво, без никакво политичко присуство или учество во нив“.

Тридневниот настан, насловен „Прогонство и соработка, спасување и преживување: нови перспективи во врска со Бугарија и холокаустот 80 години подоцна“, беше организиран од Јад Вашем, Универзитетот Бар-Илан и Кинотеката во Тел Авив од 22-24 мај.

„Веруваме дека во иднина разговорите и дискусиите меѓу бугарските и израелските историчари ќе продолжат“, напиша портпаролот, „и ќе придонесе за објективно и сеопфатно разјаснување на историските настани“.

Годинава се навршуваат 80 години откако протестите во Бугарија славно ја спречија депортацијата на нејзиното еврејско население. Но, почитуваните историчари тврдат дека кралот Борис III испорачал преку 11.000 други Евреи во нацистичките логори од зоната окупирана од Бугарија, во денешна с. Македонија. Тоа е приказна со која Бугарија не сака да се соочи, велат критичарите.

„Ужасната неизвалкана вистина дека бугарската влада на кралот Борис III – а не нацистичка Германија – собрала 11.343 Евреи од Македонија, Тракија и Пирот и свесно ги испратила да бидат убиени во Треблинка е „историски настан“ што не бара „појаснување“, сеопфатно или друго“, изјави за JTA историчарот и адвокат Менахем Розенсафт, кој одржал главен говор на настанот.

„Со одбивањето дури и да ги поздрави учесниците на конференцијата, амбасадорката Бачварова, можеби дејствувајќи по наредба, се чини дека има намера да продолжи со замаглувањето на историјата на нејзината влада со студиозно одбивање да признае дека Бугарија ја има крвта на овие 11.343 Евреи на својата совест“, вели Розенсафт кој е и извршен потпретседател на Светскиот еврејски конгрес, додадена преку текст на WhatsApp.

Организаторот на настанот и режисер Џеки Комфорти, автор на „Украдениот наратив на бугарските Евреи и холокаустот“ (2021) и режисер на филмот за тоа како Бугарија го спречила Хитлер да ги протера Евреите во Бугарија, изјави за JTA дека пристапот на Бачварова кон историјата е „пропаганден ориентиран“. Тој додаде дека во бугарските „неонацистички кругови“ често може да се прочита дека „Евреите не се благодарни што биле спасени“.

Комфорти рече дека Бачварова претходно била поканета да даде повратна информација на публиката за неговиот филм за оваа историја додека бил во тек. „Таа рече дека нема да дојде бидејќи тоа е антибугарски настан“, рече Комфорти.

„Бугарските функционери се обидоа да ја искористат оваа приказна“ за спасувањето на Евреите „и тие претеруваат со нивниот хуманитарен кредит“, рече тој.

Џеки Видал, претседател на Бугарската куќа на еврејското наследство со седиште во Јафа, рече дека ја испратил поканата до амбасадорот. „Не слушнав и не ја знам причината“, рече тој, додавајќи дека разбрал дека таа присуствувала на церемонијата во чест на споменот на Димитар Пешев, „еден од најголемите спасувачи на бугарските Евреи“.

Пешев беше прогермански политичар кој сепак интервенираше за да го спречи кралот Борис да ги депортира своите Евреи во 1943 година.

„Бугарија има многу пофална заслуга во однос на холокаустот“, рече Розенсафт. „Факт е дека 48.000 Евреи од Бугарија не беа депортирани во логорите на смртта и затоа преживеаја. Исто така, факт е дека овој процес не го водел кралот Борис“.

Спасувањето било, како што рече, иницирано од епископите на бугарската православна црква, митрополитот софиски Стефан и митрополитот Пловдивски Кирил – и двајцата заедно со Пешев постхумно ги признал Јад Вашем, израелскиот авторитет и споменик за историјата на холокаустот.

Во март, според онлајн изданието Balkan Insight, бугарската новинарка Еми Барух испратила отворено писмо до бугарскиот претседател Румен Радев, велејќи дека стравува дека годишнината од спасувањето на бугарските Евреи може да биде „искористена за политички цели“.

– Познати се имињата на сите 11.343 лица ставени во запечатени вагони и депортирани во Треблинка од бугарската полиција и војска. Познат е и начинот на кој бугарските војници и офицери се однесувале со нив во име на државата и под бугарско знаме. Документирана е неверојатната суровост во последните денови од нивниот живот. Рамнодушноста кон трагедијата на оние чиј последен живот го поминаа под контрола на бугарската војска и полиција покажува посебен морален банкрот“, напиша таа, пренесува Еврејската телеграфска агенција.