На 100 години почина 39. претседател на САД, Џими Картер

Некогашниот претседател на САД, Џими Картер, кој ја извршуваше функцијата од 1977 до 1981 година како 39. шеф на американската држава, почина на стогодишна возраст во родниот Плејнс, Џорџија.

Меѓу многубројните признанија за својата работа како политичар, државник и хуманитарец, членот на Демократската партија во 2002 година ја доби и Нобеловата награда за мир „за неговите децениски неуморни напори за изнаоѓање мирни решенија за меѓународните конфликти, за унапредување на демократијата и човековите права и за промовирање на економскиот и социјалниот развој“.

Картер живеел подолго од кој било друг претседател во американската историја, откако во октомври го прослави својот 100. роденден.

Центарот „Картер“ соопшти дека неговиот патрон починал попладнево.

Дипломирал на Американската поморска академија во 1946 година и се приклучил на службата за подморници на американската морнарица. Картер се вратил дома по воената служба и го оживеал семејниот бизнис со одгледување кикирики. Спротивставувајќи се на расната сегрегација, го поддржал растечкото движење за граѓански права како политичар во Џорџија.

Победувајќи го тогашниот републикански претседател Џералд Форд на изборите во 1976 година, уште вториот ден како нов шеф на државата Картер ги помилува сите оние што ја избегнале војната во Виетнам. Тој создаде национална енергетска политика која вклучуваше зачувување, контрола на цените и нова технологија. Картер успешно ги реализираше договорите од Кемп Дејвид, Договорите за Панамскиот канал и втората рунда разговори за ограничување на стратешкото оружје. Тој се соочи и со стагфлација.

Неговата администрација го основа американското Министерство за енергетика и Министерството за образование. Тој е единствениот претседател кој отслужи цел мандат без да назначи судија во Врховниот суд. Крајот на неговото претседателствување беше означен со заложничката криза во Иран, енергетската криза и крајот на детантот (со советската инвазија на Авганистан што доведе до ембарго за жито, доктрината Картер и бојкотот на Олимписките игри во Москва во 1980 година).

Картер го победи Тед Кенеди на демократските прелиминарни избори во 1980 година, но ги загуби општите избори од републиканецот Роналд Реган.

По напуштањето на претседателската функција, го основа Картер центарот за промовирање и проширување на човековите права; во 2002 година ја доби Нобеловата награда за мир за неговата работа во врска со неа. Тој многу патуваше за да води мировни преговори, да ги надгледува изборите и да продолжи со искоренувањето на заразните болести. Картер беше клучна фигура во непрофитната организација за домување Хабитат за човештвото. Тој, исто така, напишал бројни книги, од политички мемоари до поезија, додека продолжил да коментира за глобалните работи, вклучително и две книги за израелско-палестинскиот конфликт.