Лоша вест за 1убителите на кафе низ целиот свет, но и во Македонија, од овој април, а секако и во мај, ќе издвојуваат малку повеќе пари за кесичка кафе отколку количината на која се навикнати од средината на минатата година. Причината е позната, цените на житото од кое се прави омилениот пијалок во светот продолжуваат да растат, па затоа ефектите од глобалните настани ќе се почувствуваат и во нашата земја.
Сушата во земјите производители, зголемената побарувачка и проблемите во транспортот доведоа до силно влијание врз цената на суровото кафе на светските берзи. Резултатот е следниот – за една година, цената на житото се зголеми за над 100 проценти.
Оваа промена не е резултат на произволни одлуки на домашните производители, туку е последица на глобалните фактори кои влијаат на цените на сировото кафе. Од жетви кои не ги исполнија очекувањата, до климатските промени и логистичките предизвици, до шпекулативните инвестиции на берзите – сето тоа придонесува за раст на цените.
Неизвесни жетви и климатски предизвици
Две последователни години, слабата жетва на робуста предизвикува недостиг на пазарот на кафе, што доведе до зголемување на цените. Цената на робуста за прв пат ја надмина цената на арабика, а во изминатата година цената на арабика се зголеми за неверојатни 140%. Бразил, најголемиот светски производител на кафе, се соочува со најсушен период од 1981 година, додека Виетнам, вториот по големина производител на робуста, бележи намалени приноси.
Проблемите со транспортот дополнително ја комплицираат ситуацијата
Нападите на товарните бродови во Црвеното Море предизвикаа промени во транспортните рути. Наместо брзо пловидба низ Суецкиот канал, бродовите сега мора да ја заобиколат Африка, што го продолжува времето на испорака на кафе од 30 на дури 90 дена и ги зголемува трошоците за транспорт.
Финансиски шпекулации и раст на побарувачката
Со сите овие предизвици, инвестициските фондови инвестираат милијарди долари на берзите во Њујорк и Лондон, што дополнително ја зголемува цената на сировото кафе. Во исто време, потрошувачите во Азија ги менуваат своите навики и сѐ повеќе избираат кафе наместо чај, што дополнително ја намалува достапноста на кафето на глобалниот пазар.
Што значи ова за љубителите на кафе?
Со оглед на тоа што нема знаци дека ситуацијата наскоро ќе се стабилизира, важно е да се разбере пошироката слика. Зголемувањето на цените на кафето не е резултат на произволни одлуки, туку неопходен потег за обезбедување на квалитетот и стабилноста на снабдувањето. Во време кога глобалните фактори го обликуваат пазарот, од клучно значење е потрошувачите да бидат информирани за причините за овие промени.
